|
|
|
|
Αποκριές: Ήθη, έθιμα, παραβολές |
|
|
Οι μαθητές της Δ΄ τάξης του σχολικού έτους 2012-2013 ασχολήθηκαν με τα ήθη και τα έθιμα των αποκριών με την καθοδήγηση της δασκάλας τους κ. Χριστίνας Νυχτερίδη.
|
|
|
Η περίοδος των Αποκριών περιλαμβάνει πολλά έθιμα τα οποία όλοι οι μαθητές γνωρίζουν πολύ καλά, όπως τα μασκαρέματα, το καρναβάλι που λαμβάνει χώρα σε πολλές πόλεις. Ωστόσο αυτήν την περίοδο γίνεται και η προετοιμασία των χριστιανών για τη Μεγάλη Σαρακοστή και στη συνέχεια για τη Μεγάλη Βδομάδα των παθών του Κυρίου. Στην εκκλησία διαβάζονται κάποιες παραβολές καθεμιά από τις οποίες έχει και το δικό της νόημα. Με τη βοήθεια της δασκάλας τους οι μαθητές της Δ τάξης έμαθαν και παρουσίασαν κατά ομάδες πληροφορίες που αφορούν αυτές τις ημέρες. Έτσι, μιλήσαμε για το Τριώδιο που ανοίγει με την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου, ακολουθεί η Κυριακή του Ασώτου Υιού, της Απόκρεω και της Τυρινής κι έπειτα ξεκινάει η Μεγάλη Σαρακοστή. Ακόμα μάθαμε τι σημαίνει Απόκριες και Καρναβάλι και διαβάσαμε την ιστορία του Αρλεκίνου.
Τριώδιο Τριώδιο ονομάζεται η περίοδος με τις 3 εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή. Το Τριώδιο περιλαμβάνει: την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου (... 1η βδομάδα) (Προφωνή) την Κυριακή του Ασώτου Υιού (... 2η βδομάδα) (Τσικνοπέμπτη) (Κρεατινή) την Κυριακή της Αποκριάς (... 3η βδομάδα) (Αποκριάς) Ακολουθεί: η Κυριακή της Τυρινής και η Καθαρά Δευτέρα (η Μεγάλη Σαρακοστή à από την Καθαρά Δευτέρα έως το Μ. Σάββατο) Απόκριες à από + κρέας = απέχω από το κρέας Ονομάστηκε έτσι, επειδή τη περίοδο αυτή, συνηθίζεται να μην τρώνε κρέας οι Χριστιανοί, δηλαδή «να απέχουν από κρέας». Τυροφάγου ή Τυρινής à την εβδομάδα αυτή τρώνε μόνο γαλακτοκομικά και όχι κρέας, για να προετοιμαστούν σιγά - σιγά για τη νηστεία της Σαρακοστής. Καρναβάλι à λατινική λέξη από τις λέξεις: Carne=κρέας και Vale=περνάει
Τις μέρες αυτές γίνεται το έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας και του «μασκαρέματος», της μεταμφίεσης. Αυτό έχει παραμείνει από παλιές "εθνικές" γιορτές της ρωμαϊκής εποχής, τις γιορτές αφιερωμένες στην έκπτωση του θεού Κρόνου (Saturn) από τον Ήλιο Δία: τα Κρόνια «Λουπερκάλια» και «Σατουρνάλια» Αλλά και από τις αρχαιότερες «Διονυσιακές γιορτές» των Ελλήνων, όπου οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν, χόρευαν, τραγουδούσαν πίνοντας κρασί και το κέφι έφτανε στο κατακόρυφο προς τιμή του Διόνυσου. Σκοπός τους ήταν να αποχαιρετίσουν το χειμώνα και το σκοτάδι που το διακατείχε και να υποδεχτούν την άνοιξη.
Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου Είπε ο Κύριος σ αυτή την παραβολή: «Δυο άνθρωποι ανέβηκαν στο Ναό για να προσευχηθούν. Ο Ένας ήταν Φαρισαίος και ο άλλος Τελώνης.» Ο Φαρισαίος στάθηκε και προσευχόταν τα εξής: « Θεέ μου, σ ευχαριστώ, γιατί εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους τους ανθρώπους, που είναι κλέφτες. άδικοι, άτιμοι ή και σαν αυτόν τον τελώνη νηστεύω δυο φορές την εβδομάδα, δίνω το ένα δέκατο απ όλα τα εισοδήματά μου στο ναό.» Κι ο Τελώνης στεκόταν μακριά κι ούτε τα μάτια του δεν ήθελε να σηκώσει στον ουρανό, μόνο χτυπούσε το στήθος του κι έλεγε: « Θεέ μου, συγχώρεσέ με τον αμαρτωλό, για ό,τι έχω κάνει μέχρι τώρα στη ζωή μου.» Στο τέλος της παραβολής ο Χριστός είπε: «Σας λέγω πως αυτός (ο Τελώνης) κατέβηκε στο σπίτι του συγχωρεμένος, ενώ ο άλλος ( ο Φαρισαίος) όχι. Γιατί όποιος υπερηφανεύεται θα ταπεινωθεί, ενώ όποιος ταπεινώνεται, θ ανυψωθεί.» Οι Φαρισαίοι ήταν άνθρωποι γεμάτοι εγωισμό και υπερηφάνεια. Πίστευαν πολύ στον εαυτό τους, τόσο που νόμιζαν ότι αυτοί ήταν οι μόνοι δίκαιοι και άγιοι. Τους άλλους ανθρώπους τους περιφρονούσαν, γιατί τους έβλεπαν όλους ως αμαρτωλούς. Ο Φαρισαίος της παραβολής δείχνει υπερηφάνεια και απέναντι στο Θεό. Ο Θεός απόρριψε το Φαρισαίο καθώς και τα έργα του, γιατί ήταν εγωιστής και υπερήφανος. Ο Τελώνης από την άλλη μεριά προσευχόταν με σκυμμένο κεφάλι, γιατί πίστευε πως είναι πολύ αμαρτωλός, καθώς εισέπραττε τους αβάσταχτους φόρους από τους ανθρώπους. Πολλοί ήταν άπληστοι και τους έπαιρναν παραπάνω χρήματα για να τη βάλουν στην τσέπη τους. Ο Τελώνης όμως μέσα στην ψυχή του ήταν ταπεινός και ζητούσε με σκυμμένο κεφάλι συγχώρεση για τις αμαρτίες του. Στο τέλος της παραβολής ο Κύριος μας ενημερώνει ότι ο τελώνης έγινε δεκτός στη βασιλεία του, στη Βασιλεία των Ουρανών. ΝΟΗΜΑ Η ταπεινοφροσύνη είναι μια αρετή που πρέπει να αποκτήσει ο άνθρωπος από την παιδική του ηλικία. Πρέπει να μάθουμε να έχουμε αληθινή και σωστή γνώμη για τον εαυτό μας. Να αναγνωρίζουμε τα σφάλματά μας και τις παραλείψεις μας και να ζητούμε το έλεος και τη συγχώρεση του Θεού. Με τέτοια ταπείνωση και σωστή προσευχή πρέπει να αρχίσουμε να ετοιμαζόμαστε στην περίοδο του Τριωδίου και της Μεγάλης Σαρακοστής. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να πάρουμε μέρος στα Πάθη του Κυρίου τη Μεγάλη Εβδομάδα, αλλά και στην Ανάστασή Του.
Κυριακή του Ασώτου Υιού Είπε ο Κύριος σε αυτήν την παραβολή τα παρακάτω: Κάποτε ζούσε ένας άνθρωπος που είχε δυο γιους. Κάποια μέρα ο μικρότερος είπε στον πατέρα του να του δώσει το μερίδιο από την περιουσία του. Έτσι κι έγινε. Ύστερα από λίγες μέρες μάζεψε όλα τα υπάρχοντά του κι έφυγε για χώρα μακρινή. Εκεί άρχισε να σκορπά την περιουσία του κάνοντας άσωτη ζωή, δηλαδή ξόδευε χωρίς να σκέφτεται, χωρίς μέτρο. Κάποια στιγμή ξόδεψε τα πάντα κι άρχισε να στερείται. Έφτασε σε σημείο να βόσκει μαζί με χοίρους στα χωράφια, να τρώει ξυλοκέρατα. Και τότε σκέφτηκε: « Πόσοι υπηρέτες του πατέρα μου τρώνε και πίνουν και τους περισσεύει κιόλας κι εγώ πεθαίνω της πείνας; Θα πάω και θα του πω, αν δεν αξίζω πια να με λέει παιδί του, να γίνω έστω ένας από τους υπηρέτες του. Και σηκώθηκε και πήγε στον πατέρα του. Μόλις τον είδε εκείνος έτρεξε , τον αγκάλιασε και τον φίλησε. Τότε ο γιος του είπε να τον συγχωρέσει και πως αν δεν αξίζει να μην τον αποκαλεί πια παιδί του. Ο πατέρας τότε είπε στους υπηρέτες του: « Βγάλτε και φέρτε την πιο καλή φορεσιά και ντύστε τον και βάλτε δαχτυλίδι στο χέρι του και υποδήματα στα πόδια του και φέρτε και σφάξτε το καλαναθρεμμένο μοσχάρι κι ας φάμε κι ας χαρούμε! Γιατί τούτο το παιδί μου ήταν πεθαμένο και ξανάζησε και ήταν χαμένο και βρέθηκε.» Κι άρχιζαν να διασκεδάζουν!
Οργίστηκε τόσο πολύ που δεν ήθελε να μπει μέσα στο σπίτι. Βγήκε λοιπόν ο πατέρας του κι άρχισε να τον παρακαλάει να περάσει μέσα. Ο γιος τότε του είπε: « Τόσα χρόνια δουλεύω κοντά σου, δεν παραμέλησα ποτέ τις εντολές σου και ποτέ δεν έδωσες σ εμένα ένα κατσίκι για να διασκεδάσω με τους φίλους μου. Ενώ για τον γιο σου, που έφυγε από κοντά σου και σπατάλησε όλη σου την περιουσία, έσφαξες το θρεμμένο μοσχάρι κι έστησες γλέντι για τη χάρη του.» Κι ο πατέρας τού απάντησε: «Εσύ παιδί μου είσαι πάντα μαζί μου. ό,τι είναι δικό μου είναι και δικό σου. Αλλά έπρεπε να χαρούμε και να διασκεδάσουμε, γιατί ο αδελφός σου ήταν πεθαμένος και ξαναγεννήθηκε, ήταν χαμένος και βρέθηκε!»
ΝΟΗΜΑ Ο νεότερος γιος έφυγε από την αγκαλιά του πατέρα του, ταξίδεψε μακριά και ζώντας χωρίς μέτρο, ξόδεψε όλη του την περιουσία, έζησε δηλαδή άσωτα. Αυτό μας δείχνει το κατάντημα κάθε ανθρώπου που ξεμακραίνει από τον Θεό και την Εκκλησία. Όταν καταλαβαίνει το λάθος του, γυρνάει μετανιωμένος στον πατέρα του. Αναζητάει την αγάπη του και πάλι. Η συνάντηση πατέρα και γιου είναι πραγματικά συγκινητική. Ο πατέρας με αγάπη εξηγεί στο μεγαλύτερο γιο για ποιο λόγο αντέδρασε με αυτόν τον τρόπο στην επιστροφή του αδερφού του. Ξέρουμε πως ο Θεός-Πατέρας μας μάς περιμένει κάθε μέρα να γυρίσουμε κοντά του. Χρειάζεται να αφήνουμε στην άκρη τις αμαρτίες μας και μετανιωμένοι να επιστρέφουμε στην αγκαλιά του. Ο Θεός χαίρεται και πανηγυρίζει όταν τα παιδιά του σώζονται από την αμαρτία και κατανοούν πού βρίσκεται η πραγματική αγάπη.
Κυριακή της Απόκρεω Είπε ο Κύριος: «Θα έρθει η μέρα που ο Βασιλέας θα τοποθετήσει δεξιά Του τους ανθρώπους που θα πάνε στον Παράδεισο. Αυτοί θα κληρονομήσουν τη Βασιλεία Του, θα απολαύσουν όλα όσα ετοίμαζε από τον καιρό που χτίστηκε ο κόσμος.» Και θα τους πει συγκεκριμένα: «Ελάτε δεξιά μου, γιατί πείνασα και μου δώσατε να φάω δίψασα και μου δώσατε να πιω νερό, ξένος ήμουν και με ντύσατε, άρρωστος ήμουν και μ επισκεφτήκατε.» Και θα αποκριθούν οι άνθρωποι: «Πότε τα κάναμε όλα αυτά;» Κι ο Βασιλέας θα τους πει: «Σας διαβεβαιώνω πως ό,τι κάνατε σ έναν από τους αδελφούς σας, το κάνατε σ εμένα» Κι ο Κύριος σ όσους έχει τοποθετήσει από αριστερά του θα πει: «Πηγαίνετε κοντά στο αιώνιο πυρ, στην Κόλαση, γιατί πείνασα και δε μου δώσατε να φάω, δίψασα και δε μου δώσατε να πιω, γυμνός ήμουν και δε με ντύσατε, άρρωστος και στη φυλακή και δεν ήρθατε να με δείτε» Κι εκείνοι θα απαντήσουν: «Κύριε, πότε σε είδαμε να υποφέρεις και δε σε βοηθήσαμε;» Κι ο Κύριος θα τους αποκριθεί: «Σας βεβαιώνω πως ό,τι δεν κάνατε σ έναν από τους αδελφούς σας που υπέφερε, ήταν σαν να μην το κάνετε σ εμένα. Έτσι οι άδικοι κι άσπλαχνοι θα πάνε σε κόλαση αιώνια κι οι δίκαιοι σε ζωή αιώνια!»
ΝΟΗΜΑ Θα έρθει η μέρα που όλοι μας θα δώσουμε λόγο στο Θεό για τις πράξεις που κάναμε πάνω στη γη κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Την πρώτη φορά που ήρθε ο Θεός στη γη μάς έδωσε αγάπη τη δεύτερη φορά θα μας κρίνει με δικαιοσύνη. Όταν προσφέρουμε στους συνανθρώπους μας αγάπη κι ό,τι άλλο μπορούμε υλικά ή ηθικά είναι σαν να το προσφέρουμε στον ίδιο το Θεό. Η παραβολή αυτή μας καλεί όλους να αρχίσουμε από αυτή τη μέρα έργα αγάπης. Στην οικογένεια, στο σχολείο, στη γειτονιά, στο δρόμο, στην εκκλησία κι όπου αλλού βρεθούμε, όπου συναντάμε ανθρώπους που έχουν ανάγκη από τη δική μας αγάπη. Έτσι, θα προετοιμαστούμε να γιορτάσουμε την Ανάσταση του Κυρίου, η οποία παραπέμπει στην ημέρα της κρίσης, την ημέρα που θα ο Κύριος θα μας αποδώσει δικαιοσύνη.
Κυριακή της Τυροφάγου/Τυρινής Είπε ο Κύριος: «Αν συγχωρείτε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, θα τα συγχωρήσει και σ εσάς ο Πατέρας ο ουράνιος. Αν δε συγχωρείτε τα λάθη και τα παραπτώματα των συνανθρώπων σας δε θα συγχωρήσει κι ο Πατέρας τα δικά σας παραπτώματα.» «Όταν νηστεύετε, μη γίνεστε περίλυποι, σαν υποκριτές. Μην παίρνετε ύφος λυπημένο δείχνοντας πόσο υποφέρετε που νηστεύετε.» «Αλλά, όταν νηστεύετε, να χτενιστείτε, να πλυθείτε έτσι που να μη φανερωθείτε στους ανθρώπους ότι νηστεύετε, αλλά να το γνωρίζει μόνο ο Πατέρας σας που είναι κρυμμένος παντού.»
ΝΟΗΜΑ Όσο περισσότερο συγχωρούμε εμείς τις αμαρτίες των συνανθρώπων μας, τόσο πιο πολύ θα συγχωρήσει κι ο Θεός τις δικές μας αμαρτίες. ’μα συγχωρήσουμε έναν άνθρωπο από την καρδιά μας, τότε θα νιώσουμε μέσα μας ειρήνη και γαλήνη, συναισθήματα που μας βεβαιώνουν ότι έχουμε συμφιλιωθεί με το Θεό αλλά και με τους άλλους ανθρώπους, τους αδερφούς μας. Ο Κύριος μας μιλάει για την αληθινή νηστεία. Η περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής είναι περίοδος νηστείας και προσευχής. Αληθινή νηστεία δεν είναι μόνο να μην τρώμε ορισμένες τροφές, αλλά και να απομακρυνόμαστε από κακές πράξεις. Η νηστεία μας πρέπει να συνοδεύεται από μετάνοια, προσευχή και αγάπη! Αν το μυαλό μας είναι στα πολλά λεφτά και στην καλοπέραση, πώς θα σκεφτούμε τους συνανθρώπους μας που πεινούν, υποφέρουν και βασανίζονται; Πρέπει από μικρό παιδί ο άνθρωπος να μάθει να μοιράζεται, να προσφέρει, να συγκρατείται στις ανάγκες του. Μόνο όταν προσφέρει έμπρακτα την αγάπη του θα καταλάβει το νόημα της αληθινής, της ανθρώπινης ζωής.
Η ιστορία του Αρλεκίνου
Μια φορά κι έναν καιρό στην πόλη με τις γόνδολες, τη Βενετία, ζούσε ένα φτωχό παιδάκι, ο Αρλεκίνος. Τις μέρες της Αποκριάς, στη Βενετία γιορτάζουν το καρναβάλι με παρελάσεις και γιορτές. Όλοι ντύνονται μασκαράδες και κρυμμένοι πίσω από τις μάσκες τους γλεντάνε μέχρι το πρωί. Ο μικρός Αρλεκίνος, κάθε απόγευμα, καθόταν στο παράθυρο, έβλεπε τους γελαστούς μασκαράδες που περνούσαν παρέες παρέες κάτω από το σπίτι του και μερικές φορές ένα δάκρυ κυλούσε στο μαγουλάκι του. Θυμόταν πώς ντυνόταν κι αυτός μασκαράς μαζί με τον πατέρα του και τη μητέρα του και κάνανε βόλτες στην πλατεία το Αγίου Μάρκου με τα περιστέρια. Τώρα πια όλα ήταν διαφορετικά ! Ο πατέρας είχε πεθάνει και η καημένη η μητέρα του με μεγάλη δυσκολία κατάφερνε να πληρώνει τα έξοδά τους. Σκούπιζε, λοιπόν, το δάκρυ του και χαιρετούσε τους γελαστούς μασκαράδες που του φώναζαν να κατέβει μαζί τους στο γλέντι.
Η μαμά του είδε το κρυφό δάκρυ του Αρλεκίνου και ανέβηκε στη σοφίτα αποφασισμένη να βρει κάτι, έστω κι ένα παλιό ρούχο, για να μασκαρέψει το λυπημένο παιδί της. Κάτι μικρά κουρελάκια από υφάσματα της έδωσαν την ιδία ! Τα μάζεψε όλα, πήρε τα ραφτικά της και δούλεψε μέχρι το πρωί. Ένωσε τα μικρά κομματάκια, έκανε ένα μεγάλο πολύχρωμο πανί και μ αυτό έραψε μια φανταχτερή στολή, που άλλη δεν είχε ξαναγίνει ! Ξύπνησε χαρούμενη το Αρλεκίνο και τον έντυσε με τη στολή. Φούντωσε τα κατσαρά καστανά μαλλάκια του παιδιού και, σαν τελευταία πινελιά, άνοιξε δυο τρύπες με το ψαλίδι της σε μια μαύρη βελούδινη λωρίδα και την έδεσε στα μάτια του παιδιού για μάσκα ! Το αποτέλεσμα ήταν θαυμάσιο! Ευτυχισμένος ο Αρλεκίνος, με τα δάκρυα απ τα παράπονα να λάμπουν στα ματάκια του, έδωσε ένα σκαστό φιλί στη μανούλα του και έτρεξε στην πλατεία. Τα πυροτεχνήματα έλαμπαν στον ουρανό και τα παιδιά μάζευαν καραμέλες και σοκολάτες που πετούσαν οι άρχοντες από τα μπαλκόνια. Όταν έφτασε στην πλατεία ο Αρλεκίνος, όλοι θαύμαζαν τη φορεσιά του, κι εκείνος χαρούμενος άρχισε να χορεύει χωρίς να φανερώνει ποιος είναι. - Ποιος είσαι; τον ρωτούσαν πολλοί. Είσαι από τη Βενετία; Που αγόρασες αυτή τη θαυμάσια στολή; Ο Αρλεκίνος χαμογελούσε και κρατούσε καλά φυλαγμένο το μυστικό του, ώσπου μια κοπελίτσα τού άρπαξε τη μάσκα. - Είναι ο Αρλεκίνος ! φώναξαν κάποιοι ξένοι. - Αυτός είναι ο βασιλιάς του καρνάβαλου, φώναξαν όλοι μαζί και του πρόσφεραν φρούτα και γλυκά χορεύοντας χαρούμενοι γύρω του. Ο Αρλεκίνος χόρεψε ξέφρενα όλη νύχτα και το πρωί γύρισε στο σπίτι του φορτωμένος με γλυκά. Ένας χρόνος πέρασε. Την επόμενη χρονιά, μόλις πλησίαζε η Αποκριά, όλοι έτρεξαν στη μητέρα του Αρλεκίνου και πλήρωναν όσο- όσο για να ράψουν μια πολύχρωμη φορεσιά Αρλεκίνου!
Η σύνθεση των εργασιών μας
Η κυρα-Σαρακοστή
|
